Шор оғаннары
Аймақтың ӱстӱнде, тағ нағында, мӧзӱкте пир эм турча. Кӧзӱнек алында, шеден қыйзында, ныбыртар тӧзӱнде, чартыларда сағбайлары ағаар парған пир улуғ кижи одурча, ааң қыйзында пир оолақ одурча. Ол улуғ эр кижи оолақпа эрбектешчығаннарда, эмнең пир қысчақ он ийги чаш полар, шық келди. Улуғ кижи ол қысчақтаң сурады: — Эмде улуғ кижилер пар ба? — Чоқ, […]
Часқыба шым
Стол кексине одурыбызаберип, Игорь Костачаков номнар чатчаң сол чанға пажын пурыбысты, анаң кӧзнекке ӱр кӧрди. Ырақта қара тағ, қар шала чоқ эдинип, қарарып турчаттыр. Ааң тӧзӱнде, ағаш қыйзыба қара суғчақ, қайы черде кӧрӱнип, толғайлап қапчығай ақчаттыр, чарық сарының шоолапкел. Арий уғулча, чараш сарын. Ол сарынға позуның силиг, уғулбас сарыны пестербе пашқа чақкийектер қошчалар. Пӱрӱ тапчаң […]
Қожа поларға ӱргеннерге керек
Ӱш оолақтың шығара чоқ. Элардың адылары: Челей, Алеша, Денис. Челей ээңне улуйе полар. Челейга тӧрт чаш, пешке четче. Алешаба Денис пир чаштығлар. Челей Алешадың Денисба постуғ оолақ. Денис Алешадың арий чабызарықта полза чоон оолағаш. Денис Новокузнецкта чатча, Челей Таштаголда, Алешаның аба-ичезебе ам-ла Таштаголға чадарга кӧжип келгеннер. Алеша Челейба ам таныштылар. — Челей, Алеша, — айтқаннар […]
«Қайдат тарындың маға?»
Алешаның ичезе мӧт албалған. Ол мӧт литровый панкаба кладобайға акирип тургуссалған. Алеша мӧтте матап қынған. Ол кӱн Алеша чӱгӱр чӧрип кладобайға кире салған. Турсал, эбире кӧрӱнди. Аның, қарча шығыра саларга сананда, ол темде пир литровый панка мӧт қарағынга урунпарды. Алеша, кладобайдың шығыра чӱгӱрерга сананын удубыс, турсал, кӧрсалды. «По ноо менде мӧт ош турча?!», — санады […]
Орбун
Пурунғу Орбун алында чатчыған кижилер эски чуртаң келген полтурлар. Эски чуртқа анда чатқан полтур (анда чаттырлар). Амдағы чатчыған алдаң тӧрт персте тӧбере. Анаң чабал ағрығ шықкелип қалық-чон кӧшӱп парыбыстырлар. Парис кам чабал небе — айна акелип, тӱжуртӱр. Ол тем кӱскӱде полтур. Аңчы кижилер — эр кижилер эмде чоқ полтур. Ачыққа парған шен полтур. Анаң ачықтаң […]
Қам тӧстери
Пир қам кижи полған полтур. Ырақ тайғада чатқан полтур. Ол қам иштебен аңнабан чаткан полтур. «Меең тӧстерим мени азырарлар силер аннагылалар!» — аңчыларға айтқан. Ол қамның келиннери тайғага шығып қарығ-териг аң қуш аңнап сӧртеп акелген. Пазоқ қам айтты: «Тайға шығып аңнағыла!» Ол келиннери тезипскеннер. Қам қаныпкелип тӧстерин узуп, ол тӧстери ол келиннерин чолға чедип чибискеннер. […]
От қушчағы
Чер чайалган соонда ар тыннығ небелер пӱткен соонда кижилерге Улген от пербен полтур. Аң қуш тайғада чақшы чатчытқан полтур. Қуштарға уйаларында чылығ полтур қуштардың чӱглер полтур. Аңнарға эдоқ иннеринде чылығоқ полтур: аңнар тӱктуг полтур. Чииш пар полтур. Чақшы чатқан полтурлар. Кижи чылаш полтур. Одағында от чоқ. Эт чииш пыжырарға от чоқ сооқ полған полтур. Анаң […]
Не жалей дрова, казак
Пурунғу темде, Мраста Казастаң тӧбере пир аалчақ полду — Алтынғы- Аал (Сибирга). Ол Алтынғы-аалда апшшйба қуртуйақ чаттырлар. Эмчектери Мрас қажинда полду. Часқыда Мраспа ағаштар ағысбодурғаннар. Қайы ағаштар сынық полғаннар. Андығ ағаштарды кижилер туткелип, одунға тартыводурдулар. Апшийба қуртуйақ эдоқ туткелип одун, иштебалдылар. Қулаштары қаш пажында полду. Апший мағат қажайчық кижи полду, қазақ тилин мағат чақшы уңнады. […]
Алтын Маня
Мен кичиг полғанда, школда ӱргенгенде, пистиң техничка полду. Парчазы аны Маня-печеш тегеннер. Ол писти маттап кӧргӱзӱводурған разный-разный эрбекпе. Пир қатнап писке айтча, что школда айна чӧрча. Маня-печеш пир қатнап аны уқбалтыр қайде ол айна чӧрчағаны, анаң эмнең қамчы акелтир. Анаң ол қамчыба ол айнаны қайындыршықтыр. Ол айна партаны шабысқанда, Маня-печеш ол ортаға қамчыба шапчатыр. Айна […]
Тадар сарыннар
Эрке чаштығ темисте Эрке чаштығ темисте Эштенип чӧрген арғыжым. Оғлан чаштығ темисте Улуғлап-келип қаттышқан арғыжым. Алтын меениң позағамны Адалап-келип алтап киргенде, Қайде ӱргӱнмечең мен полғам, Қайде сыйлап кӧрбечең полғам?! Ат пажынның алтыннаң артық Меениң сен арғыжым. Адалап-келген алып келгенде, Қайде ӱргӱнмечең мен полғам?! Қорту палық мен пеедим Қорту палық мен пеедим — Таш алтынға чадарға? […]
Чӧӧк cелейдиң қарақтары қызыл
Пурун пурун полтур. Пир қатнап кӱскӱ тужинда тайға аразында қуштардын пир чыылығ полған полтур. Пашқа черге учуғарға тем салыжарға чыылғаннар полтурлар. Парчын қуштар чыылыға келген полтур. Пирле cелей қуш чыылыға парбан полтур. Эртен турала, қуштар чыылығ полған черге учуқ-парған полтурлар. Чыылышқан чердең аара чыылығ полчан черге учуқ парған полтурлар. Чыылышқан чердең аара чылығ чанарға учуқ […]
Апшақ эпчи кижини ининне апарыбысқан
Эпчи кижи пес қас чӧрчитқанда аға апшақ келе-берген. Келип ол эпчини қучақтаб-алып, ининне апарыбысқан. Анаң ининде қада алты ай чатқаннар. Анаң ол эпчи часқыда усқан келзе, апшағы чоғул, позу пала туғбалған — чардығы чылаш, чардығы тӱктӱг полған. Анаң эпчи инең шық кӧрзе — таштында чакийеқтер ӧспартыр. Анаң ӧскен туған черине наныбысқан. Ол палазын тезе олоқ […]
